«Η ΑΥΡΑ ΤΟΥ ΝΙΚΗΤΗ», Part 2: Του Δαρβίνου το Κάγκελο

Οι κανόνες της Φυσικής Επιλογής και της Εξέλιξης δεν ήσαν τα μόνα δώρα του Δαρβίνου (http://en.wikipedia.org/wiki/Charles_Darwin) στην ανθρωπότητα…. αν και είναι τα πιο γνωστά. Ο Άνθρωπος Δαρβίνος έθεσε στην πραγματικότητα και τις βάσεις της Ψυχολογίας (δες http://en.wikipedia.org/wiki/The_Descent_of_Man%2C_and_Selection_in_Relation_to_Sex
και
http://en.wikipedia.org/wiki/The_Expression_of_the_Emotions_in_Man_and_Animals)
που αργότερα ο Φρόιντ εγκαθίδρυσε ως επιστήμη. Ο Φρόιντ βέβαια επεξεργάστηκε τους λεπτούς μηχανισμούς της Ανθρώπινης Ψυχολογίας αλλά ο Δαρβίνος ήταν που έθεσε τις βάσεις και διερεύνησε τα αίτια για την γένεση και εξέλιξη αυτών των μηχανισμών.

Έχοντας υπόψη του μηχανισμούς της Μητέρας Φύσης που ο Δαρβίνος μελέτησε, μπορούμε να πούμε συνοπτικά ότι:
1) Τα όποια χαρακτηριστικά προσφέρουν πλεονέκτημα στον Αγώνα για Επιβίωση αλλά και στον Αγώνα για Αναπαραγωγή, δλδ. προσφέρουν «adaptive advantage» ή/και «reproductive advantage», είναι επιθυμητά και στο βαθμό που αφορούν τον εαυτό μας αλλά και τον/την σύντροφο μας και –κατ’ επέκταση –τους απογόνους μας. Η επιθυμία μας για αυτά είναι έμφυτη και η Φύση εξασφαλίζει μέσω ψυχο-βιολογικών μηχανισμών –που ο καθένας φέρει μέσα του –την αέναη παρουσία της επιθυμίας αυτής.
2) Από πρακτική άποψη, η επιθυμία αυτή εκδηλώνεται μέσω του αγώνα μας για «πρόσβαση» σε… και «ικανότητα» για… απόκτηση αγαθών και εξεύρεση συντρόφων. Αν θέλουμε να το απλοποιήσουμε μπορούμε να το πούμε «μάσα-μάσα & φίκι-φίκι»… θα δούμε όμως μετά πως τα πράγματα είναι κάπως πιο περίπλοκα.
3) Εξίσου σημαντική όμως με τα χαρακτηριστικά αυτά είναι και η επικοινωνία της ύπαρξης τους, δηλαδή η γνωστοποίηση στους γύρω μας ότι διαθέτουμε αυτά τα χαρακτηριστικά. Τι να το κάμεις το «τρίτο πόδι» άμα καμιά απ’ τις γκόμενες που γουστάρεις δεν γνωρίζει για την ύπαρξη του; Η διαφήμιση ΕΙΝΑΙ η τελευταία λέξη της εξελικτικής πορείας.

*************

Έξω όμως από του Δαρβίνου το Κάγκελο, συναθροίζονταν εκείνοι οι πιο σύγχρονοι φυσιολάτρες… οι κοινωνιολόγοι. Μαζί με κάτι τρίτα τους ξαδέλφια, τους εραστές της γνωστικής / γνωσιακής επιστήμης (cognitive sciences, http://en.wikipedia.org/wiki/Cognitive) … αλλά και με την συμβολή τσιτάτων από τα μαύρα πρόβατα της Επιστημονικής Οικογένειας, όσους δηλαδή ασχολούνταν με την Συμπεριφορά ως ψυχολογικό και κοινωνικό φαινόμενο (Behavioral Sciences, http://en.wikipedia.org/wiki/Behavioral) …έφτασαν σε κάποια συμπεράσματα σχετικά με τα νοήμονα, έντονα κοινωνικοποιημένα και καρα-κουλτουριάρικα όντα …όπως –λέμε τώρα --ο Άνθρωπος !!!

Αντλώντας από τα δικά τους χωράφια μπορούμε να προσθέσουμε στα –εκ του Δαρβίνου ορμώμενα –συμπεράσματα μου:

4) Ανάλογα με την Προδιάθεση & Ανατροφή (Nature & Nurture) που η ζωή κληρώνει στον καθένα ….. επειδή «La vida es una tómbola … de noche y de día» (δες http://www.manuchao.net/multimedia.php, επιλογή VIDEO, “Con Kusturica” ) …. τα γνωσιακά σχήματα που αναπτύσσουμε καθορίζουν ποιες έννοιες αποδεχόμαστε ως κοντινότερες στα επιθυμητά χαρακτηριστικά, τόσο για μας όσο και σε σχέση με τους γύρω μας. Τουτέστιν, κάποιοι πασκίζουν για και ελκύονται από τη Δύναμη, άλλοι από την Ευφυΐα, άλλοι από τον Πλούτο, άλλοι από την Ομορφιά…. και οι περισσότεροι από ένα αμάλγαμα των προαναφερθέντων …σε αναλογίες που εξαρτώνται από ένα κάρρο παράγοντες, από τη στάση που επέλεξαν η μαμά και ο μπαμπάς (για παιδιά του σωλήνα δεν ξέρω τι να υποθέσω) ως και εκείνο το τραγικό επεισόδιο με τη νηπιαγωγό που μικρή σε φώναζε «τζαμούζα» (τουρκ. “camus” μεγάλη αγελάδα, βουβάλι… από το Λεξικό του Κυπριακού Ιδιώματος του Ρόη Παπαγγέλου, εκδ. ΙΩΛΚΟΣ).

Αυτό που ίσως διέφυγε του Master Δαρβίνου –και που έδωσε τροφή στους οπαδούς του Κοινωνικού Δαρβινισμού, τους οπαδούς της Ευγονικής και άλλα ρεμάλια της Βικτοριανής εποχής –ήταν η σημασία της μεταβλητότητας στα χαρακτηριστικά που προσέδιδαν «προσαρμοστικότητα» (adaptivity) στα διάφορα ζωντανά.

Κάποτε προσαρμοστικότητα προσέδιδε ο βαθμός διαπερατότητας του εξωτερικού φλοιού της συμπαθέστατης αμοιβάδας (παρεμπιπτόντως, αυτές είναι ασεξουαλικές και αναπαραγόταν με binary fission, με αντιγραφή δηλαδή του DNA και μετέπειτα διαίρεση, πράγμα που έσπρωξε τον συγγραφέα Τομ Ρόμπινς να υποθέσει ότι η πρώτη αμοιβάδα ίσως να είναι ακόμη ζωντανή http://en.wikipedia.org/wiki/Even_Cowgirls_Get_the_Blues …για σκεφτείτε το …μια αιωνιότητα αγαμίας…….)

αργότερα, το Παγώνι που τόσο βασάνιζε σαν σκέψη το Δαρβίνο αποκτούσε πλεονέκτημα ανάλογα του πόσο φανταχτερή ήταν η ουρά του, κάτι σαν τα fashion victims στα trendy μαγαζιά της Λευκωσίας….

… και τώρα… Και τώρα;

*************

Σίγουρα η ανάπτυξη του Ανθρώπινου Εγκέφαλου είναι το πιο δυνατό του χαρτί (κάτι σαν Φουλ του Άσσου με Ρήγες). Είναι όμως αυτό αρκετό;


Καθότι 4:45 το πρωί (πρέπει να σηκωθώ στις 10 να βοηθήσω τον Γέροντα Σαμάνο που μετατρέπει την βεράντα του σε πετρόχτιστο ντουλάπι για ρούχα) σας αφήνω με τα παρακάτω για υστερόγραφο.

"Man tends to increase at a greater rate than his means of subsistence; consequently he is occasionally subjected to a severe struggle for existence, and natural selection will have effected whatever lies within its scope." (Δαρβίνος, Descent of Man, Ch.21, από Wikipedia)

Δεν πετυχαίνει πάντα αυτή η προσπάθεια για προσαρμοστικότητα. Πολλά είδη εξαφανίστηκαν γιατί τα χαρακτηριστικά που κληρονόμησαν δεν ήσαν τα αναγκαία για τις επερχόμενες μεταβολές στο περιβάλλον… Και ούτε υπάρχει καμία εγγύηση ότι ο Άνθρωπος φέρει εκείνα τα χαρακτηριστικά που θα του εξασφαλίσουν την πολυπόθητη Συνέχεια του… Αν στοιχημάτιζα κάπου (υπόψη, δεν έχω κλείσει κουπόνι απ’ το Παγκόσμιο Κύπελλο), θα στοιχημάτιζα στη δυνατότητα της Ανθρώπινης Διανόησης να κατανοεί και να ελέγχει την ίδια της τη φύση, συμπεριλαμβανομένης και της έμφυτης τάσης της για απόκτηση πλεονεκτήματος. Πιστεύω δηλαδή πως η ύπαρξη εγκεφάλων με εκλεπτυσμένη νοητική δυνατότητα, η συνάθροιση σε μεγάλες κοινωνικές ομάδες και η επικοινωνιακή φύση της σύγχρονης κοινωνίας της Ελεύθερης Αγοράς οδηγεί στη –φαινομενικά παράδοξη –ανάγκη να χαλιναγωγήσουμε αυτή ακριβώς τη «θεοποίηση του ικανού», την «ψευδαίσθηση της τελειότητας» και την «υπεροχή ως τρόπο ζωής» (δες προηγούμενο ποστ).

Εις αύριον …